| مقایسه دو کاروانسرا به لحاظ تاریخ تحولات و تاریخچه بنا، با استناد بر نوشته‌های سیاحان؛ مطالعه موردی کاروانسرای زعفرانیه و شوریاب |
| کد مقاله : 1015-IRCRVSR |
| نویسندگان |
|
محمد فیض آبادی *1، علی رستمی2، علیرضا یزدانی سنگری2 1گروه باستان شناس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران 2گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| کاروانسراها در طول تاریخ نقش مهمی در تسهیل فرآیند حمل ونقل ایفا می کردند و ازاین‌رو دارای اهمیت مطالعاتی بسیار زیادی هستند. نیاز دائمی انسان به پدیده مسکن و احتیاج به سرپناهی که از وی در مقابل مخاطرات محیطی و جوی حفاظت و حراست کند وی را بر آن داشت تا به پی افکندن مکان هایی برای استقرار موقت دست یازد. اگرچه امروزه با پیشرفت فنّاوری و افزایش سرعت حمل‌ونقل این نیاز کم‌رنگ‌تر شده است اما نمی توان نقش اساسی این بناها را در زندگی انسان گذشته نادیده گرفت. تأسیس چنین اماکنی نیز می تواند دلایل گوناگونی را در برگیرد که از آن جمله می توان به دلایل اقتصادی، سیاسی، نظامی و یا مذهبی اشاره کرد. در دوران اسلامی کاروانسراهایی با ویژگی‌های گوناگون و متنوع در جوار جاده‌های حاشیه کویر و معابر کوهستانی رو به توسعه و گسترش نهادند. خراسان بزرگ به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های تجارتی مهم شرق ایران و به‌خصوص مهم‌ترین معبر جاده ابریشم و همچنین به‌عنوان مسیر زیارتی، دربردارنده آثار تاریخی بسیاری در زمینه سیروسفر است. دو کاروانسرای زعفرانیه و شوریاب ازجمله کاروانسراهای مهمی هستند که در مسیر اصلی راه خراسان بزرگ قرار دارند و در طول حیات خود از نقش بارزی برخوردار بودند. هدف از این مقاله بررسی پیشینه و معرفی این دو بنا، بیان اهمیت شان در مسیر راه خراسان بزرگ و همچنین جایگاهشان از دیدگاه سیاحان و سفرنامه نویسان است و در این راه از مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی استفاده‌شده است. |
| کلیدواژه ها |
| خراسان، زعفرانیه، شوریاب، کاروانسرا |
| وضعیت: پذیرفته شده |