موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران در طول تاریخ به عنوان حلقه اتصال میان شرق و غرب، منجر به ایجاد راه‌های متفاوت بازرگانی و نظامی همچون راه شاهی و راه ابریشم، ساخت پل‌های متعدد و تامین رفاه و امنیت کاروانیان اعم از نظامی یا تجاری با ایجاد اقامتگاه‌های موقت بین‌راهی شد که با توجه به تفاوت اندک در ساختار معماری و عملکرد هریک نام‌هایی چون کاربات، ساباط، رباط، خان، کاروانسرا و مهمان‌خانه را به خود گرفته‌اند. کاروانسراها را ‌باید نطفه هتل‌های امروزی در گذشته‌های دور دانست که با تعریف بخش‌های خدماتی متفاوت، روح‌ مهمان‌نوازی ایرانی نیز به ابتدایی‌ترین شکل ممکن و به اقتضای زمان در درونشان تبلور یافته بود؛ با توجه به قدمت چند هزار ساله ساخت کاروانسرا در ایران، این سازه‌های اقامتی می‌توانند به‌عنوان الگویی برای ساخت هتل‌های امروزی با رویکرد تلفیق معماری بومی‌سنتی‌ با معماری مدرن مورد توجه قرار گیرند که بی‌شک منجر به خلق اقامتگاه‌هایی بومی‌سازی شده و قابل رقابت با نمونه‌های غربی اما با بهره‌گیری از معماری اصیل ایرانی، خواهند شد؛ چراکه رویکرد گردشگری در ایران گردشگری فرهنگی است و بسیاری از گردشگران ورودی به کشور را گردشگران فرهنگی تشکیل می‌دهند که علاوه‌بر هتل‌های لوکس و مدرن، قطعا اقامت در هتل‌هایی با برخورداری از طراحی بومی مانند کاروانسرا می‌تواند برای آنان جذاب باشد. در این راستا، «موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران» با همکاری موسسات علمی، آموزشی و پژوهشی و همکاری اساتید، دانشجویان و متخصصان مرتبط با حوزه گردشگری و مهمانداری در نظر دارد تا همایش ملی «کاروانسراهای ایران: گذشته، حال، آینده» را در تاریخ 5 و 6 اسفند ماه 1399 در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار نماید. هدف اصلی کنفرانس، فراهم آوردن محفلی برای محققان جهت تبادل نتایج پژوهش خود در زمینه کاروانسراها، تسهیل در به اشتراک گذاری تجربیات فعالان صنعت گردشگری، و ایجاد شبکه ­ای از فعالان، سیاستگذاران و صاحبنظران صنعت گردشگری جهت قرار گرفتن در مسیر توسعه پایدار گردشگری از طریق بهره­برداری کشور از ظرفیت­های موجود در کاروانسرهای کشور است. سایر اهداف کنفرانس عبارتند از:

1) ارتقاء دانش، توانمندی و مهارت های کاربردی و عملیاتی فعالان صنعت گردشگری در زمینه کاروانسراها

2)بهبود ارتباطات بین­المللی جهت توسعه صنعت گردشگری و مهمانداری کشور با تاکید بر نقش کاروانسراها

3) افزایش مشارکت بخش خصوصی، انجمن ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در توسعه گردشگری از طریق بهره برداری از ظرفیت کاروانسراهای کشور

محورهای همایش ملی کاروانسراهای ایران به شرح ذیل است: 

فراخوان اول:

1) معماری و سبک شناسی معماری کاروانسراها،

2) پیشینه تاریخی و گستره جغرافیایی کاروانسراها،

3) کاروانسراها و توسعه و پویایی صنعت گردشگری،

4) کاروانسراها، تغییر کاربری و صنعت گردشگری،

5) معماری ایرانی-اسلامی کاروانسراها،

6) کاروانسراها از دیدگاه سیاحان و سفرنامه نویسان،

7) مرمت و بازسازی کاروانسراها،

8) کاروانسرهای ایرانی با رویکرد جهانگردی و نقش آن در جذب گردشگر داخلی و خارجی،

9) چشم اندازها و برنامه های آینده کاروانسرها،

10) کاروانسرا، تجارت و اقتصاد ایران در دوره های تاریخی،

11) کاروانسرها و صنعت راه و راه شناسی،

12) کاروانسراها، اقوام و ادیان و مذاهب و تمدن ها،

13) نقش فناوری در حفظ، توسعه و ترویج گردشگری میراث با محوریت کاروانسرها

فراخوان دوم:

 1) انیمیشن،

2) فیلم مستند،

3) نقاشی و نگارگری (مدرن-سنتی)،

4) مینیاتور،

5) اسناد تاریخی،

6) اسناد تصویری

توجه: با عنایت به محدودیت فضای سالن دوران اسلامی و به منظور اتخاذ تدابیر لازم جهت رعایت پروتکل های بهداشتی، الزامی است تمامی علاقمندانی که مایل به حضور در روز همایش هستند، با توجه به راهنمایی های موجود در بخش "ثبت نام" همین سامانه، هر چه سریعتر نسبت به ثبت نام حضوری در همایش اقدام نمایند.